Η ώρα του μαθήματος

"Εσάς; Τι θα σας έλειπε περισσότερο, αν ήταν να χαθεί για πάντα από τη ζωή σας;" Αυτό αναρωτιέται η διακεκριμένη ανθρωπολόγος Φρανσουάζ Εριτιέ συνθέτοντας σταδιακά ένα μωσαϊκό μικρών προσωπικών "τίποτε", με τον αναγνώστη να βρίσκει τον εαυτό του τρώγοντας πεταλίδες πλάι στο κύμα, βγάζοντας ένα πετραδάκι από το παπούτσι του, παλεύοντας στα ψεύτικα με έναν φίλο, χουζουρεύοντας το πρωί στο κρεβάτι.

Ένα παιδί ατενίζει το πέλαγος. Είναι ο Τηλέμαχος, που ζητά δικαιοσύνη: δεν υπάρχει πλέον Νόμος στη γη του, μόνο η φαινομενικά ατελείωτη Νύχτα των Μνηστήρων... Ο Τηλέμαχος περιμένει τον πατέρα του, τον Οδυσσέα, για να επαναφέρει τη συμβολική τάξη στον ρημαγμένο οίκο του. Αντίθετα με τον Οιδίποδα, που πέφτει τυφλωμένος από ενοχή για την εγκληματική του επιθυμία, αντίθετα με τον Νάρκισσο, που θαμπώνεται από τη στείρα ομορφιά της εικόνας του, ο Τηλέμαχος ατενίζει το πέλαγος με μάτια ορθάνοιχτα αναζητώντας τον πατέρα, το Νόμο του πατέρα. Τα σημερινά παιδιά μοιάζουν στον Τηλέμαχο. Ψάχνουν με το βλέμμα αυτό (ν) που θα επιστρέψει από τη θάλασσα, αναζητούν το Νόμο που θα τους ανοίξει νέους ορίζοντες. Γιατί ο πατέρας, αν και δεν είναι ο κάτοχος του Νόμου, αν και δεν γνωρίζει το έσχατο νόημα της ζωής, καταδεικνύει ωστόσο μέσα από τη σαρκωμένη μαρτυρία της ύπαρξής του ότι είναι δυνατόν -είναι ακόμα δυνατόν- να νοηματοδοτήσει αυτό τον κόσμο, να μεταδώσει την επιθυμία, να μιλήσει για το μέλλον· να πει στον Τηλέμαχο ότι ακόμα δεν έχουν συμβεί τα πάντα, ότι ακόμα δεν τα έχουμε δει όλα. Να καταστήσει, εντέλει, το Παιδί αληθινό κληρονόμο, ικανό όχι μόνο να παραλάβει ένα νόημα για τον κόσμο, αλλά και να ανακαλύψει καινούρια νοήματα του κόσμου, καινούριους κόσμους νοήματος.

Είναι παράξενη η ζωή, δεν είναι; Αλλά γι' αυτό είναι και συναρπαστική. Φανταστείτε να ζούσαμε μια ζωή ήρεμη και ισορροπημένη, χωρίς γεγονότα, χωρίς κρίσεις, χωρίς τραύματα να ξεπεράσουμε, αλλά μόνο με ρουτίνα, χωρίς κάτι άξιο να συγκρατήσουμε στη μνήμη: δεν θα είχαμε καν τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε. Κανένα γεγονός και επομένως καμία ιστορία, καμία ταυτότητα. Δεν θα μπορούσαμε να πούμε: "Μου συνέβη αυτό, ξέρω ποιος είμαι αφού ξέρω τι είμαι ικανός να κάνω μπροστά στις αντιξοότητες". Τα ανθρώπινα όντα είναι συναρπαστικά επειδή η ζωή τους είναι παράξενη. Ο Boris Cyrulnik μας μιλά για την ανθεκτικότητα, αυτή τη φορά μέσα από μια συναρπαστική βιωματική αφήγηση.