ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ

Η νοσταλγία της αθωότητας, η χωρίς εξωραϊσμούς περιγραφή μιας ανθρωπότητας που πάσχει, πολλά είναι τα σημεία που συνδέουν την Ιρέν Νεμιρόφσκι με τον Αντόν Τσέχωφ. Γεννημένη ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, η συγγραφέας των έργων "Γαλλική σουίτα" και "Σκυλιά και λύκοι" είχε γοητευτεί από τη μοίρα και την προσωπικότητα του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα. Αυτή η βιογραφία αποκαλύπτει τον δημιουργό του "Βυσσινόκηπου" σ' όλη την αλήθεια του. Ξετυλίγει μια παιδική ηλικία "χωρίς παιδικότητα", τα πρώτα βήματα ενός συγγραφέα που έγραφε για να συντηρεί την οικογένειά του και που είχε επίγνωση της άθλιας ζωής του, την αφοσίωσή του στο ιατρικό λειτούργημα, την πορεία προς την αναγνώριση και τη δόξα, που δεν έπαψε ποτέ να τη σκιάζει το φάσμα της αρρώστιας. Στη ζωή του Τσέχωφ το εξαίσιο συνυπάρχει με το μικρό κι ασήμαντο, ακριβώς όπως στο έργο του. Το βιβλίο είναι επίσης ένα δοκίμιο για τη ρώσικη λογοτεχνία: η Νεμιρόφσκι γράφει εκτενώς για την τέχνη του Τσέχωφ και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, και συγχρόνως αναφέρεται σε δύο σπουδαίους σύγχρονούς του, τον Τολστόι και τον Γκόρκι.

Τέλος καλοκαιριού σε ένα νησί του Τυρρηνικού Πελάγους, στα μέσα της δεκαετίας του '50. Ένας έφηβος της μεταπολεμικής γενιάς, που βγαίνει για ψάρεμα σαν να ασκείται σε τέχνη, συναντιέται με ένα κορίτσι μεγαλύτερό του, σημαδεμένο από ένα μυστικό και από τη βαθιά θλίψη για τον πατέρα της που έχασε στον πόλεμο. Μπορεί οι μεγάλοι να μην μιλάνε πια για το παρελθόν, αλλά το αγόρι το νιώθει πάνω του νωπό και διψάει για μια απάντηση. Η απάντηση που του δίνει το κορίτσι είναι καθοριστική σαν γενέθλιος τόπος.

«Συμβαίνει οι άνθρωποι να κάθονται και να μου διηγούνται για τις σκληρές μέρες τους, για ταξίδια, αγρύπνια, πείνα.Πρέπει να υπάρχει μια σιωπή στο πρόσωπό μου που τους καθησυχάζει: δε θα τους διακόψω.Οι γυναίκες όχι, απομονώνονται μεταξύ τους για να διηγηθούν. Οι γυναίκες είναι νησιά. Η Ειρήνη δεν έχει θέση ανάμεσά τους ούτε ανάμεσα στους άντρες».Ένα κορίτσι που σώθηκε από δελφίνια στη θάλασσα μεγαλώνει ορφανό σ’ ένα ελληνικό νησί. Τη λένε Ειρήνη, την ημέρα ζει στη στεριά, τη νύχτα σμίγει στη θάλασσα με την αληθινή της οικογένεια. Στα δεκατέσσερά της είναι έγκυος κι εμπιστεύεται την ιστορία της σ’ έναν περαστικό ξένο. 

Όταν πίσω απ' όλες τις πράξεις μιας γυναίκας κρύβεται το μητρικό ένστικτο κι όταν ούτε η ίδια το συνειδητοποιεί, έρχεται κάποια μέρα το μεγαλείο της μητρότητας να εξαγνίσει και να εκπληρώσει ακόμα και ανέφικτους έρωτες. Ένα βιβλίο καθρέφτης της εποχής του μεσοπολέμου, που ζωγραφίζει με αέρινη, γήινη και πύρινη ταυτόχρονα ευαισθησία την πορεία μιας γυναίκας -της γυναίκας- μέσα απ' τα πάνω κάτω της ζωής της. Ένα διαμάντι της κλασικής λογοτεχνίας με αυτοβιογραφικά στοιχεία της εβραίας συγγραφέως, που θανατώθηκε στα τριάντα εννέα της χρόνια, αλλά πρόλαβε ν' αφήσει πίσω της ένα θησαυρό